Ca sĩ Thu Phương

I. TIỂU SỬ

Thu Phương sinh ngày 9 tháng 10 năm 1972 tại quận Kiến An, Hải Phòng trong thời kỳ gia đình cô đi sơ tán về đây. Một thời gian sau gia đình cô quay về lại nội thành tại căn nhà số 1, trên con ngõ nhỏ số 40, phố Chùa Hàng, quận Lê Chân, thành phố Hải Phòng. Bố mẹ của Thu Phương đều là công nhân viên, bố cô là nhân viên của một công ty xây dựng, mẹ làm việc tại công ty dịch vụ ăn uống của Hải Phòng. Bố của Thu Phương là người truyền đam mê nghệ thuật sang cho cô trong giai đoạn tuổi thơ nhiều khó khăn. Theo Thu Phương, bố cô là người truyền cảm hứng, còn mẹ cô là người lặng lẽ đứng sau những niềm vui của cô, và cô luôn cố gắng sống như mẹ mình.

Thu Phương lên sân khấu lần đầu năm 12 tuổi với bài hát Chỉ có một trên đời của nhạc sĩ Trương Quang Lục. Ba tháng hè sau khi học xong cấp hai, năm 1984, Thu Phương đăng ký tham gia sinh hoạt, học múa và hát ở Cung Văn hóa Hữu nghị Việt Tiệp, Hải Phòng (tiền thân là Cung Văn hóa Thiếu nhi Hải Phòng).

Những năm cấp I và cấp II, Thu Phương học tập tại trường tiểu học Dư Hàng (Hồ Nam) và trường THCS Dư Hàng Kênh, quận Lê Chân, thành phố Hải Phòng. Tại đây, cô đã trở thành cây văn nghệ của trường, đồng thời tham gia sôi nổi vào nhiều hoạt động ca hát khác.

Thu Phương từng là hạt nhân đội múa của Cung Hữu nghị Việt Tiệp, Hải Phòng, được các thầy cô cử đi dự tuyển học ở Liên Xô năm 1985. Việc học múa ở Cung đã giúp cô có sức khỏe dẻo dai và khả năng xử lý hình thể trên sân khấu sau này. 

Thu Phương có anh trai là ca sĩ Nguyễn Quang Minh và em gái là Hoa khôi Thể thao đầu tiên của Việt Nam năm 1993 - Nguyễn Thị Kim Oanh. Thu Phương kể, ngày còn bé cả ba anh em cô đã biểu diễn từ những năm cô mới 6, 7 tuổi cho khách đến nhà xem. Em gái của cô Kim Oanh cho rằng, tính cách của Phương rất “sôi nổi”, “quyết liệt” và “thích thử thách” đúng “chất” Hải Phòng.

II. SỰ NGHIỆP

Năm 14 tuổi, Thu Phương trúng tuyển vào Nhà hát Tuổi Trẻ ở Hà Nội trước ban giám khảo NSND Trần Hiếu và các nghệ sĩ nổi tiếng khác khi Đoàn ca nhạc nhẹ của Nhà hát về Hải Phòng để tuyển sinh mặc dù chỉ có chiều cao khiêm tốn 1m39. Một mình ở Hà Nội không người thân thích, Thu Phương nhập hộ khẩu ở tập thể của nhà hát và tập sống tự lập với tiền học bổng của Nhạc viện.

Năm 1988, lần đầu tiên cô đi hát ở công viên Thủ Lệ với ca khúc Tuổi đời mênh mông. Cuối năm 1988, cô tham gia vào ban nhạc Tây Hồ, hát trên nhà nổi Hồ Tây. Trong năm đó cô đi hát ở khắp các sân khấu ca nhạc Hà Nội. Ngoài những giờ học nhạc trong Nhạc viện, cô đã xin được vào hát tại các vũ trường ở Hà Nội.

Thu Phương từ đó trở thành một trong những ca sĩ đầu tiên của Đoàn ca nhạc nhẹ của nhà hát, xuất hiện cùng với lứa ca sĩ ban đầu như Trọng Thủy, Kim Phúc, Hồng Kỳ, Hoài Phương, Lê Tâm (Ban nhạc Đồng hồ báo thức)... cô đã tạo được dấu ấn khác biệt với giọng hát trầm khàn, nhưng chưa được chú ý.

Năm 1990, Thu Phương tốt nghiệp trung cấp thanh nhạc - Nhạc viện Hà Nội và trở thành ca sĩ chuyên nghiệp trong biên chế của Nhà hát Tuổi trẻ. Cô bắt đầu đảm nhiệm ca sĩ hát chính trong ban nhạc trẻ Tây Hồ và và bắt đầu mối quan hệ tình cảm với tay trống Huy MC của ban nhạc. Sau đó, hai người hát song ca chính thức với nhau, với bài hát đầu tiên là ca khúc Give me your love tonight.

Năm 1991, cô tham gia cuộc thi đơn ca chuyên nghiệp nhạc nhẹ toàn quốc lần thứ 2 và lọt vào top 10 người xuất sắc tại Nhà hát lớn Hà Nội. Cũng năm 1991, lần đầu tiên Thu Phương cùng với ban nhạc Tây Hồ ra nước ngoài biểu diễn trong các tour diễn và chương trình giao lưu văn hóa tại các nước Lào, Thái Lan và Trung Quốc. Cô cũng xuất hiện trong nhiều vở nhạc kịch và truyền hình của Đoàn ca nhạc nhẹ của nhà hát.

Năm 1995-1996, Thu Phương có quãng thời gian sống và làm việc tại Đà Nẵng trong vai trò là ca sĩ của Đoàn ca múa nhạc Tia sáng thuộc Công ty điện lực 3 Đà Nẵng.

Năm 1997, Jimmy Nguyễn kết hợp với Nhà hát Tuổi Trẻ làm chương trình tại Hà Nội, Đà Nẵng và TP. HCM, Thu Phương cũng theo đoàn đi diễn vào trong TP. HCM, lúc đó Phương được nhận hát mở màn với bài Có phải em mùa thu Hà Nội. Các hãng băng đĩa nhạc của Thành phố lúc đó bắt đầu liên lạc với Phương và mời cô đi hát cũng như thu âm những album tổng hợp với lứa ca sĩ lúc bấy giờ.

Cùng năm này, Thu Phương lần đầu tiên xuất hiện bên cạnh Thanh Lam, Hồng Nhung, Mỹ Linh trong cùng một đĩa nhạc với tựa đề Bốn giọng ca vàng, được xem là album thành công và bán rất chạy trên thị trường vào thời điểm đó.

Trong hai năm 1997 & 1998, Thu Phương trở thành "hiện tượng" khi tham gia vào series âm nhạc Top Hits của nhạc sĩ Nguyễn Hà, người đã có công phát hiện ra cô khi còn là diễn viên của Nhà hát Tuổi Trẻ.

Từ thành công đó, Thu Phương phát hành album riêng đầu tay do cô tự biên tập và sản xuất có tên Thà làm hạt mưa bay, do Công ty Bến Thành Audio & Videophát hành. Album tập hợp những bài hits trong chương trình Làn Sóng Xanh của Phương cùng với một số ca khúc nhạc ngoại lời Việt.

Năm 1998 & 1999, chương trình MTV Most Wanted trên kênh VTV3 của Đài truyền hình Việt Nam với hai MC là Diễm Quỳnh và Anh Tuấn cùng với chương trình Quick & Snow show trên sóng phát thanh Đài tiếng nói Việt Nam ra đời. Thu Phương và Huy MC theo đó cũng là cặp đôi duy nhất hát nhạc quốc tế, với các bài hát song ngữ do cô và chồng dịch và dàn dựng. Hai vợ chồng Thu Phương cũng ra các album Tình yêu mắt nai, Trọn đời bên nhau và Mùa thu khép lại.

Năm 2000, sau khoảng thời gian nghỉ sinh con gái Thanh Thảo và phát hành đĩa Một đời mây gió (1999), Phương ký hợp đồng với Phương Nam Film kết hợp với nhạc sĩ Quốc Bảo làm album Chào em! Chào xinh tươi với các bài hit Chào em! chào xinh tươi (hát với Trung Kiên), Ngủ ngoan nhé ngày xưa, Bài hát đôi cho em(hát với Quang Minh).

Sau đó, Thu Phương tiếp tục thành công với ca khúc Cô gái đến từ hôm qua, một hit lớn trích từ album Chào em! Chào xinh tươi khi ca khúc này đứng nhiều tuần trên bảng xếp hạng Làn Sóng Xanh. Ca khúc này cũng được ca sĩ người Đức Tabea Meusch mua bản quyền và thể hiện lại với tựa đề The girl from yesterday, lời tiếng Anh của tác giả Robert Baitinger.

Cũng trong năm 2000, Thu Phương ghi âm ca khúc Tôi vẫn hát, nhạc phim cho bộ phim truyền hình nhiều tập Kẻ không cầu may.

Năm 2001, Thu Phương lần đầu tiên sang Mỹ biểu diễn, đi cùng với Lam Trường, Phương Thanh và Huy MC. Tại Mỹ, Thu Phương & Huy MC đồng thời kết hợp cho phát hành đĩa đơn Khúc xuân với 4 bản phối khác nhau của bài này tại Việt Nam và được đánh giá cao.

Cùng năm 2001, Phương kí hợp đồng với Kim Lợi Entertainment cho ra mắt đĩa đơn cover Bang Bang (Khi xưa ta bé).

Đầu năm 2002, Thu Phương mua độc quyền 7 ca khúc của các tác giả Đức Trí, Anh Quân, Huy Tuấn, Tường Văn và Việt Anh để thực hiện album Như chưa bắt đầu - đĩa nhạc cuối cùng của Phương tại Việt Nam. Album được Thu Phương & Huy MC đứng ra tự đầu tư và sản xuất âm nhạc, thực hiện tại phòng thu Anh Em của vợ chồng nhạc sĩ ca sĩ Anh Quân - Mỹ Linh, gồm các bài hit Như chưa bắt đầu, Thuyền giấy, Đánh rơi bên hồ và Khúc xuân (trước đó đã phát hành single).

Trong năm 2002, báo chí Việt Nam đưa ra sáu cái tên cho việc chạy đua cho danh hiệu Diva Việt Nam trong đó bao gồm Thu Phương, Thanh Lam, Hồng Nhung, Mỹ Linh, Phương Thanh, Trần Thu Hà. Tuy nhiên, ngay sau đó, Phương đã tự động bị gạch tên khỏi danh sách vì không còn xuất hiện và hoạt động tại Việt Nam đã được hơn một năm.

Trong hai năm 2001 & 2002, Thu Phương & Huy MC đã bắt đầu hướng hoạt động của họ ra ngoài Việt Nam với các tour diễn dài hơi tại Đông Âu, Australia cũng như tại Mỹ.

Đầu năm 2003, tại Mỹ, Thu Phương ký hợp đồng độc quyền ba năm cho Công ty Thế giới Nghệ thuật (California, Hoa Kỳ). Thời gian này Thu Phương đã hát tại các show Đại nhạc hội San Jose, Đại nhạc hội Arena mùa đông 2003, Đêm nhạc thính phòng Ngô Thụỵ Miên - Từ Công Phụng. Tuy nhiên sau đó Thu Phương đã chính thức đơn phương phá vỡ hợp đồng, trở thành ca sĩ tự do và ký hợp đồng làm việc theo từng năm với công ty D&D Entertainment của Clarence Dũng Taylor (người chồng tương lai đồng thời cũng là người quản lý của cô).

Năm 2004, Thu Phương cho ra đời album Đêm nằm mơ phố đồng thời thực hiện tour diễn xuyên Mỹ giới thiệu album tại các thành phố San Jose, San Diego, Houston, Seattle, Huntington Beach và Atlanta, Georgia.

Năm 2007, Thu Phương và Việt Anh hợp tác làm album Điều cuối cùng...đợi chờ. Ca khúc chính của album, Chưa bao giờ được Việt Anh sáng tác năm 2006 khi từ New Zealand sang Mỹ để gặp cô.

Năm 2008, lần đầu tiên Thu Phương được cấp phép về Việt Nam biểu diễn trong chương trình Duyên dáng Việt Nam 19. Sau lần trở về này, Thu Phương được tổ chức đêm nhạc riêng của mình vào năm 2011 thuộc series chương trình Không gian âm nhạcvới chủ đề Lá khởi vàng chưa nhỉ? tại khán phòng Ngụy Như Kon Tum, Hà Nội.

Trở về Hoa Kỳ sau hai đêm diễn tại Việt Nam năm 2011, cuối năm 2012, Phương cho phát hành album Hà Nội & Tôi gồm một tuyển tập những ca khúc về Hà Nội.

Tháng 10/2013, liveshow Mùa thu của Phương kỉ niệm 25 năm ca hát của Thu Phương diễn ra tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh thuộc khuôn khổ Vietnam Concert.

Cuối tháng 12/2013, Thu Phương cho ra mắt album CD/DVD Biển, nỗi nhớ và...em. Album gồm 11 tình khúc về biển với ngoại cảnh quay tại biển Long Hải, Vũng Tàu. Ngày 02/03/2014, tại hội quán Lạc Cầm, Westminster, Hoa Kỳ, Thu Phương đã có buổi ra mắt album Biển, nỗi nhớ và...em cũng như giao lưu và ký tặng CD với người hâm mộ.

Ngày 09/10/2014, đúng ngày sinh nhật lần thứ 42 của Thu Phương, album Phía nào đến chân trời được phát hành chính thức trên các trang nghe nhạc trực tuyến tại Việt Nam.

Đầu năm 2015, Thu Phương trở thành một trong bốn vị huấn luyện viên của Giọng hát Việt cùng với Tuấn Hưng, Đàm Vĩnh Hưng và Mỹ Tâm.

Năm 2016, Thu Phương cũng chính thức rời Thúy Nga Paris và dừng hợp tác với trung tâm này do những bất đồng nội bộ, cô quay trở lại kết hợp với các trung tâm tại Hải ngoại khác như Vân Sơn, Kim Lợi, MFC.

III. GIẢI THƯỞNG

Năm 1995, Thu Phương đạt giải Huy chương vàng tại Liên hoan Ca múa nhạc Toàn quốc.

Giữa tháng 09/2002, tại lễ trao giải thưởng VTV Bài hát tôi yêu lần thứ I của Đài Truyền hình Việt Nam, Thu Phương chiến thắng ở cả hai hạng mục Top 10 ca sĩ được yêu thích nhất và ca khúc được yêu thích nhất cho video "Ngủ ngoan nhé ngày xưa". Ngoài ra, video của ca khúc này cũng nhận được giải xuất sắc nhất do hội đồng nghệ thuật bình chọn.