Đại sứ quán Italia trưng bày 21 tác phẩm chưa từng được công bố của nghệ sĩ người Ý nổi tiếng Giacinto Cerone trong triển lãm "Dấu hiệu của Vật chất"

Nhân dịp Ngày Nghệ thuật Đương đại được tổ chức lần thứ 18, Đại sứ quán Italia tại Hà Nội đã tưởng nhớ nghệ sĩ Giacinto Cerone bằng một triển lãm với 21 bức tranh chưa từng công bố của người nghệ sĩ nổi tiếng này, được lấy từ bộ sưu tập riêng của Virgilio Leggiero, do nhà giám tuyển Massimo Scaringella lựa chọn.

Triển lãm "Dấu hiệu của Vật chất" diễn ra tại Trung tâm Văn hóa Ý Casa Italia, một không gian dành riêng cho các sự kiện văn hóa của đất nước hình chiếc ủng tại Thủ đô của Việt Nam. Triển lãm khai mạc vào thứ bảy ngày 8 tháng 10 và mở cửa phục vụ công chúng tới thứ sáu ngày 14 tháng 10.

Không gian trưng bày triển lãm

Đại sứ Italia ông Antonio Alessandro phát biểu khai mạc triển lãm 

Đã 18 năm trôi qua kể từ ngày mất của nghệ sĩ Giacinto Cerone nhưng ông vẫn giữ một vị trí nổi bật trong nghệ thuật Italia của thế kỷ 20. Mặc dù nghệ sĩ Cerone chưa từng tới Việt Nam nhưng ông đã sẵn có sự ngưỡng mộ sâu sắc đối với đất nước và lịch sử Việt Nam. Điều này đã tạo nguồn cảm hứng để ông sáng tác và cho ra mắt triển lãm tựa đề “Trên những con đường của Hồ Chí Minh”, được tổ chức tại Bologna vào tháng 1 năm 2006. Chính vì hiểu rõ được tình cảm của người nghệ sĩ này đối với Việt Nam, Đại sứ quán Ý càng tin rằng triển lãm lần này tưởng nhớ Cerone diễn ra tại Hà Nội lại càng thêm có nhiều ý nghĩa. Đây cũng là dịp để công chúng Việt Nam có cơ hội tìm hiểu thêm về nền văn hóa và nghệ thuật đương đại của nước Ý, góp phần thúc đẩy tiến trình ngoại giao văn hóa song phương giữa hai nước Việt – Ý. Đồng thời đây cũng là dịp để nhân dân hai nước có cơ hội hiểu và thêm yêu mến lịch sử nước nhà, giúp thắt chặt hơn nữa tình đoàn kết, hữu nghị giữa chính phủ và nhân dân hai nước Việt – Ý.

Khách đến chiêm ngưỡng các tác phẩm được trưng bày

Đại sứ Ý tại Việt Nam – Ngài Antonio Alessandro đã bày tỏ niềm vui mừng khôn xiết khi trong thời gian công tác  nhiệm kỳ tại Việt Nam, ông cảm nhận rõ rệt tình cảm của công chúng Việt Nam đối với những sự kiện văn hóa nghệ thuật Italia diễn ra tại đây: “Chúng tôi rất vui mừng khi lần đầu tiên được mang tới Việt Nam các tác phẩm của nghệ sĩ Giacinto Cerone, với buổi triển lãm mang tính chất toàn cầu, trong khuôn khổ trưng bày các tác phẩm chưa từng được công bố từ bộ sưu tập của nhà sưu tập Virgilio Leggiero, bác sĩ đồng thời là bạn thân của nghệ sĩ Cerone, người đã chăm sóc và hỗ trợ nghệ sĩ trong những năm cuối đời”.

Nghệ sĩ Giacinto Cerone có một sự ngưỡng mộ sâu sắc với Chủ tịch Hồ Chí Minh và dành tình cảm đặc biệt cho Việt Nam

Có thể nói Giacinto Cerone là một trong những nghệ sĩ có vị trí quan trọng và nổi bật nhất trong nền nghệ thuật Italia của thế kỷ 20, thông qua các tác phẩm ông đã giải thích các xu hướng và tầm nhìn, nhưng cũng chỉ rõ mối liên hệ sâu sắc với thế giới đương đại, ví dụ như sự chú trọng của nghệ sĩ dành cho thiên nhiên và tính bền vững. Là một nghệ sĩ nội tâm và bùng nổ, luôn vững vàng giữa trật tự và rối loạn, ông đã tạo nên nhiều trong số những tác phẩm điêu khắc có ý nghĩa và sáng tạo nhất của nghệ thuật Italia. Sự dồn nén về cảm xúc cùng với sức mạnh biểu cảm đều được nổi lên trong các tác phẩm trên giấy được trưng bày lần đầu tiên tại Việt Nam.

Những bức tranh được trưng bày là 21 tác phẩm "bảo vật" của nghệ sĩ người Ý và nước Ý

Thoạt nhìn, chúng ta sẽ chỉ thấy mỗi bức tranh giống như những nét phác thảo nguệch ngoạc, chưa hoàn thiện, thậm chí còn tưởng chừng như vô nghĩa. Thế nhưng khi thực sự dừng lại và kiên nhẫn ngắm nhìn chúng lâu hơn một chút, bạn sẽ cảm nhận thấy một nguồn năng lượng mạnh mẽ, một sự dồn nén cảm xúc kỳ lạ ẩn sâu bên dưới thế giới nội tâm trầm lắng nhưng lại sẵn sàng bùng nổ và trỗi dậy trong mỗi bức hình. Điều này có lẽ chỉ có nghệ sĩ Cerone mới làm được, bởi đây là cách tư duy, cách thực hành nghệ thuật rất đương đại mà ít có người nghệ sĩ cùng thời với ông dám thử nghiệm. Phong cách của ông mang đậm hơi thở của nghệ thuật đương đại, đậm chất hiện đại, nghệ thuật của ông dám đi trước thời đại. Khi mà các nghệ sĩ cùng thời lại thường theo đuổi phong cách cổ điển hay chú trọng về tả thực, thì Cerone lại hướng tới những nét vẽ rất tự nhiên, chú trọng giải phóng khỏi sức nặng của vật chất, hướng về những dấu hiệu lo âu và rung cảm. Nghệ thuật đầy tính mỹ cảm và nhạc tính của ông đã chiếm trọn được cảm tình của người hâm mộ. Hội họa đối với ông như một trò chơi về đường nét, nơi mà người nghệ sĩ có thể tự do sáng tạo và bay bổng trên miền viễn du của cảm xúc.

Đối với người nghệ sĩ, tác phẩm nghệ thuật đích thực chính là đại diện cho một khoảnh khắc thử nghiệm của người nghệ sĩ, nhằm hiện thức hóa một ý tưởng sáng tạo bột phát. Trong phần nhiều những bức tranh của nghệ sĩ, hình ảnh chính là nơi được tạo nên và được chiêm ngưỡng, dấu hiệu như chữ viết, thoát ra từ vô thức, đã trở thành ý nghĩ trực quan từ bao giờ.

 “Những tác phẩm được tuyển chọn cho sự trải nghiệm hình ảnh trong triển lãm lần này là một loạt các bức vẽ chưa từng công bố, bao gồm cả bức chân dung của Michele, người con trai của cố nghệ sĩ, từ một bộ sưu tập cá nhân. Các tác phẩm phác thảo một chặng đường hoạt động nghệ thuật và văn hóa đầy bất ngờ, trong đó nghệ sĩ đã thành công trong việc làm sáng tỏ tình tiết của một câu chuyện, với nhiều giọng kể, nhằm mang lại cho chúng ta một sự diễn giải của thực tế mà chúng ta đang đắm chìm” – Nhà giám tuyển nghệ thuật Massimo Scaringella   

“Sự sáng tạo tồn tại như gốc rễ dưới bề mặt hữu hình của tác phẩm” – Paul Klee

Người nghệ sĩ với những hình thức thể hiện của mình đã tạo nên mối quan hệ với cuộc sống, phát triển cách thức nhìn nhận vượt lên trên sự biểu hiện của mỹ học trong một điều kiện đặc ân tuyệt vời. Thế nhưng, một lần nữa mối quan hệ đó không nhìn ra bên ngoài, mà hướng về nội tâm. Trong những họa phẩm lần đầu tiên được công bố và trưng bày tại triển lãm tại Hà Nội, người nghệ sĩ tài ba và độc đáo này đã khiến chúng ta hiểu ra rằng: đôi khi mọi thứ sẽ không còn như vốn có của nó nữa mà lại trở thành những gì chúng ta muốn. Thật vậy, khi ngắm nhìn những sáng tác của người nghệ sĩ, chúng ta được khuyến khích tự do cảm nhận hội họa theo ý mình mà không thật sự bị gò bó theo một khuôn mẫu hay lề lối trước đó.

 Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Italia ông Antonio Alessandro đại diện cho BTC triển lãm và Đại sứ quán Ý tại Việt Nam xúc động khi nhắc về cố nghệ sĩ Giacinto Cerone

“Khi thưởng lãm những tác phẩm hội họa của Cerone, việc giải phóng cảm xúc, để cho nội tâm được tự do phóng đãng lên bầu trời cao rộng là một việc làm quan trọng. Không cần quá bám chấp vào việc họa sĩ thực sự vẽ gì, điều mà ông thực sự muốn truyền tải đôi khi lại chính là việc khơi gợi sự đồng cảm nơi người ngắm, chính độc giả mới là người quyết định thông điệp của tác phẩm” - Trích lời Ngài Đại sứ Italia Antonio Alessandro

Bởi vậy, mỗi tác phẩm của nghệ sĩ được tạo nên như một sự thể hiện của một suy nghĩ không lời, nơi mỗi tác phẩm với cá tính thời thượng thể hiện khả năng chuyển thể ước muốn, sự sáng tạo thành một sự nối dài của không gian và thời gian. Các vết vẩy, nét vẽ nhanh, việc đẩy màu sắc lên, cá tính nhân vật, phong cảnh đều tranh giành thể hiện cho khái niệm không gian. Việc nghệ sĩ chạm tới xương sống của hình ảnh có khả năng chạm tới “hệ thần kinh” của người xem, và “mở nút khóa cảm giác” chỉ trong một lần chạm, với những cử chỉ nhanh chóng và tức thì.

Đây là góc nghiêng của người phụ nữ được nhìn qua ánh sáng, hình dáng thanh thoát toát lên vẻ dịu dàng nữ tính khơi gợi sự đồng cảm đến tối đa trong cảm xúc của người xem. Sang đến bức tiếp theo, vẫn là một khuôn mặt nhưng ẩn chứa bí ẩn nội tâm miên man với những dòng suy nghĩ, cảm xúc không điểm khởi đầu nhưng cũng không hứa hẹn điểm kết thúc. Ở một vài bức vẽ khác, đó lại là vẻ thanh bình của phong cảnh qua những vòng xoáy của một ký hiệu thẩm mỹ. Hay đôi khi đó chỉ đơn giản là khuôn mặt mà Cerone vẽ về con trai mình, với một cảm xúc dung dị mà chân thành, ấm áp.

Chân dung Michele – con trai cố nghệ sĩ Cerone được trưng bày tại triển lãm

Ngày Nghệ thuật Đương đại Italia

Hàng năm, Ngày Nghệ thuật Đương đại được Đại sứ quán Italia tại Hà Nội kỷ niệm dưới nhiều hình thức khác nhau, bằng nhiều hoạt động khác nhau như trình chiếu phim tài liệu, tổ chức cuộc thi nghệ thuật giữa các nghệ sĩ mới nổi ở Việt Nam, hay trao đổi nghệ sĩ cư trú trong lĩnh vực video art. Năm nay, do ảnh hưởng từ dư âm của đại dịch Covid-19, Đại sứ quán Italia quyết định tri ân nghệ sĩ người Italia nổi tiếng từ thế kỷ XX với triển lãm nghệ thuật độc đáo vào thời điểm tháng 10.

Triển lãm nằm trong khuôn khổ Ngày Nghệ thuật Đương đại được quảng bá tại Italia và trên thế giới bởi Hiệp hội các Bảo tàng Đương đại Italia AMACI, thực hiện dưới sự bảo trợ của Tổng Cục Sáng tạo Đương đại và Bộ Văn hóa, phối hợp với Tổng cục Ngoại giao công chúng và Văn hóa của Bộ Ngoại giao và Hợp tác Quốc tế Italia.

Giacinto Cerone (Melfi 1957 – Rome 2004)

Trong cuộc đời ngắn ngủi của mình, Giancinto Cerone có hai tình yêu lớn để thể hiện sức sáng tạo mãnh liệt, day dứt nhưng thuần khiết về cảm xúc của mình, đó là: điêu khắc và hội họa. Là một nghệ sĩ nội tâm và bùng nổ nhưng lại luôn vững vàng giữa trật tự và rối loạn, ông đã tạo nên nhiều trong số những tác phẩm điêu khắc gốm có ý nghĩa và sáng tạo nhất của nghệ thuật Italia. Những căng thẳng, lo âu và rối bời cũng được Cerone thể hiện trong những tác phẩm trên giấy được trưng bày lần đầu tiên tại Việt Nam.

Trong các bức vẽ, chúng thể hiện ý nghĩa thiết yếu của yếu tố hình ảnh, dường như gây bối rối, nhưng thực tế lại được liên kết về mặt cấu trúc với một sự quan sát kỹ lưỡng và sâu sắc về cuộc sống. Nghệ sĩ đã thể hiện những nét vẽ không theo trật tự thông thường với cách vẽ thoáng đạt thể hiện đầy cảm xúc và sự thể nghiệm văn hóa được đưa vào trong sự cô đọng của hiện thực. Với việc xây và phá đi các hình dáng, giúp các yếu tố này thoát khỏi chức năng biểu đạt một khái niệm, những bản vẽ của ông thể hiện điểm đến một định nghĩa tự thân của hình thức với nỗ lực đau đớn để nhận ra thực tại bên trong và song hành. Theo cách này, các vần thơ với các chiều không gian được viết lên trong đó, chuyển động, nhịp điệu, ánh sáng và rung động là những yếu tố cảm xúc của tầm nhìn về một ước mơ, trong đó, một lần nữa, dấu hiệu là không bao giờ được giao phó sự tin tưởng cho bản năng thuần túy mà phải dành cho nhu cầu sáng tạo và kết cấu.

Nghệ sĩ Cerone khi còn sống với đam mê hội họa và điêu khắc

“Tranh của Cerone là một hình thái vô hạn, cách nghệ sĩ tiếp cận thiên nhiên, vuốt ve nó đồng thời xé nát nó như thể anh ấy đang phải rút ruột gan của mình, như thể mọi thành phần dưới bàn tay anh ấy đang cố gắng sống một cuộc đời mới” - (Giacinto Cerone – “Trên những con đường của Hồ Chí Minh” trong bài viết của Domenico Brancale).

Cùng chiêm ngưỡng một số tác phẩm tiêu biểu của cố nghệ sĩ Giacinto Cerone trong số 21 bức tranh chưa từng được công bố trước đây trong cuộc đời của người nghệ sĩ ở triển lãm nghệ thuật lần này

Đại sứ quán Italia tin rằng triển lãm nghệ thuật lần này thực sự là một sự kiện quan trọng trong chuỗi các sự kiện ngoại giao văn hóa, góp phần làm củng cố thêm tình yêu của công chúng yêu mến mỹ thuật đối với sự phát triển của nghệ thuật đương đại nước Ý. Bên cạnh đó triển lãm cũng giúp chúng ta có thể có cái nhìn tổng quan không chỉ với sự phát triển của mỹ thuật thế giới mà còn làm phong phú thêm sự am hiểu lịch sử của mối quan hệ hai nước Việt - Ý trong mối tương quan và liên hệ với những nghệ sĩ nổi danh và tiêu biểu của thời đại chúng ta./.