Hòa nhạc và Trình diễn Đa phương tiện - Pierrot Lunaire

Hòa nhạc và Trình diễn Đa phương tiện - Pierrot Lunaire là sự kiện khai xuân Năm Văn hóa 2019, đồng thời cũng là chương trình mở màn chuỗi sự kiện NHẠC MỚI 2019 của Viện Goethe Hà Nội.

* THÔNG TIN CHI TIẾT VỀ CHƯƠNG TRÌNH

1. Thời gian: 20h00 Thứ năm, ngày 21/02/2019

2. Địa điểm: Nhà hát Tuổi trẻ - 11 Ngô Thì Nhậm, Q. Hai Bà Trưng, TP. Hà Nội

3. Cách thức tham dự:

Phát vé miễn phí tại Viện Goethe Hà Nội, 56-60 Nguyễn Thái Học, Ba Đình, Hà Nội vào lúc 9h00 Thứ ba, ngày12/02/2019.

Trong tác phẩm âm nhạc Pierrot Lunaire, Arnold Schönberg kể câu chuyện về nhân vật nổi tiếng của thể loại sân khấu hài kịch Commedia dell’Arte, "chú hề trắng" Pierrot. Tuy trên thực tế không có hình ảnh nhất quán về Pierrot, nhân vật này thường được khắc họa với các đặc điểm lười biếng, ưu sầu, im lặng và không may mắn trong tình yêu. Anh ta mơ về một tương lai tươi sáng hơn trong vòng tay nàng Kolombine mà anh tôn thờ, cố gắng chinh phục cô bằng những món quà - nhưng rốt cục, khi anh ta đứng trước cửa nhà cô gái với món quà trên tay, người yêu dấu từ lâu đã tay trong tay vượt qua những ngọn đồi cùng Harlekino, một người đàn ông khác.

Chủ đề về anh hề trắng được sử dụng rộng rãi trong lịch sử văn hóa và nghệ thuật (trong đó phải kể đến trong các tác phẩm của Toulouse-Lautrec, Watteau và Picasso), trong văn học, phim ảnh, cũng như trong âm nhạc. Tác phẩm thể loại melodrama (tác phẩm kịch tính giật gân với các nhân vật cường điệu và các sự kiện thú vị nhằm thu hút cảm xúc) của Schönberg ra đời năm 1912 theo đơn đặt hàng của nữ nghệ sỹ trình diễn độc thoại Albertine Zehme và dựa trên chuỗi bài thơ Pháp cùng tên của Albert Girauld xuất bản năm 1884, được Otto Erich chuyển dịch ngẫu hứng sang tiếng Đức. Về nhạc cụ, Schönberg đã vượt qua concept ban đầu về một bản piano, thay vào đó, ông soạn một bản hòa tấu cho năm nhạc công, tám nhạc cụ và một giọng.

Buổi công diễn tác phẩm vào tháng Mười năm 1912 tại Berlin nhận được nhiều phản ứng trái chiều. Đó quả là một thách thức lớn. Nhóm khán giả muốn nghe bản nhạc theo lối vốn có cảm thấy khiếp đảm, nhóm khác lại rất hào hứng và phản ứng tích cực qua những tràng pháo tay không ngừng nghỉ. Với Pierrot Lunaire, một kỉ nguyên mới trong lịch sử âm nhạc bắt đầu.

Cũng như sự sáng tạo mang tính lịch sử của Schönberg với nhạc mới, điểm đặc biệt của tác phẩm này chính là sự bất hợp lý: Sự phá vỡ âm thanh của bất kì lối hòa âm thông thường nào và sự xóa mờ những ràng buộc âm điệu. Kĩ thuật mười hai tông xuất phát từ sự không đồng nhất là một trong những yếu tố khiến Schönberg trở nên nổi tiếng. Mỗi bài tổng phổ soạn theo kĩ thuật này dựa trên một hàng âm, trong đó mỗi nốt nhạc của các âm giai thuộc 12 tông sẽ xuất hiện một lần. Vì mỗi nốt nhạc có thể trở thành điểm bắt đầu của một hàng âm, có mười hai hàng, mỗi hàng lần lượt có bốn khả năng xuất hiện, từ đó cho phép tạo ra 48 hàng âm khác nhau. Ý tưởng sáng tác xác định hàng âm, tương tự như cách hàng âm định hình bản nhạc.

Tác phẩm được coi là cột mốc đánh dấu thời kì hiện đại, mà theo nhà nghiên cứu âm nhạc H.H. Stuckenschmidt là "một trong những tác phẩm tiêu biểu đại diện cho thể kỉ 20". Tác phẩm là "búi mặt trời (solar plexus) và là linh hồn âm nhạc những năm đầu thể kỉ 20". Với sự kiết hợp giữa các hình thức và kĩ thuật truyền thống với cách tiếp cận với việc sắp xếp âm thanh gần như hoàn toàn mới, tác phẩm Pierrot Lunaire đã mở ra cảnh cửa bước vào thể kỉ mới.

Sau hơn một thế kỉ, tác phẩm sẽ được trình diễn tại Hà Nội. Chương trình hòa nhạc và trình diễn tác phẩm âm nhạc bậc thầy này sẽ mở đầu cho chuỗi các sự kiện âm nhạc đặc sắc trong năm 2019.

4. Giới thiệu về MAM.manufaktur für aktuelle musik

MAM.manufaktur für aktuelle musik được những người nhận được học bổng của Học Viện International Ensemble Moderm Academy thành lập năm 2010. Đó là những nghệ sỹ có chung niềm đam mê với các hình thức biểu hiện và trình diễn mới trong âm nhạc ngày nay. Những nhạc sỹ, nhạc công của nhóm nhìn nhận mình như một tập thể tự do và có vị thế quốc tế, những người mở rộng ý niệm về hòa tấu thông qua những thử nghiệm liên ngành, từ đó mang những âm thanh và concept âm thanh mới đến với cuộc sống.

MAM hợp tác với các nhà soạn nhạc như Mark Andre, Georges Aperghis, Hans-Joachim Hespos, Robin Hoffmann, Neele Hülcker, Jagoda Szmytka và Simon Stehen-Andersen. Bên cạnh đó, họ duy trì lịch biểu diễn tại các festival như Eclat ở Stuttgart, The Darmstadt International Summer Course for New Music (Khóa học nhạc mới quốc tế mùa hè tại Darmstadt), Achtbrücken Festival, New Talents Biennale tại Cologne, Mistur Festival tại Barcelona, Klangwerkstatt Berlin, pgnm Festival tại Bremen, klub katarakt festival Hamburg, Schönes Wochenende tại Tonhalle Düsseldorf và ZKM Karlsruhe.

Năm 2012, MAM thu âm DVD bản Exotica của Mauricio Kagel và năm 2015 (Ensemble Modern Media) là một CD các bản nhạc mới của Ying Wang cho hãng thu âm Wergo. Ngoài việc trau dồi các tiết mục đương đại, các nghệ đồng còn cam kết duy trì và mở rộng các kĩ thuật chơi thử nghiệm kết hợp giữa trình diễn, ngẫu hứng và thể hiện các bản nhạc được soạn sẵn. MAM là nơi thử nghiệm, vượt qua ranh giới và nơi hợp lưu của những điều không thể.