Tất tần tật những điều thú vị về Ngày nói dối 1/4 - Cá tháng Tư

1. Nguồn gốc của ngày Cá tháng Tư

Có rất nhiều truyền thuyết nói về nguồn gốc của ngày Cá tháng Tư. Tuy nhiên câu chuyện được nhiều người biết đến nhất là sự kiện thay đổi lịch mừng năm mới của nước Pháp.

Theo đó, ngày Cá tháng Tư hay ngày nói dối 1/4 bắt đầu vào năm 1564 khi nước Pháp quyết định chuyển từ lịch Julian (lấy tên từ Julius Caesar) sang dùng lịch Gregorian. Trong lịch Julian cũ, năm mới bắt đầu từ 25 tháng 3 và ngày lễ kỷ niệm năm mới thường được tổ chức sau đó 1 tuần (tức là rơi vào khoảng 1/4) vì tuần có ngày 25/3 lại vướng vào Holy Week. Do vậy sau khi đổi sang lịch mới thì người ta kỷ niệm năm mới vào ngày 1/1.

Sự thay đổi này đã được công bố với mọi người, tuy nhiên không phải tất cả mọi người đều biết, vì thời đó thông tin chưa được tuyên truyền phổ biến như hiện nay.

Do đó, những người không biết vẫn tổ chức ăn mừng năm mới vào ngày mùng 1/4. Những người này bị cười nhạo và bị coi là những kẻ ngốc, họ còn bị gọi là “những con Cá tháng Tư”.

Một truyền thuyết khác thì cho rằng hành động “chơi khăm” trong ngày Cá tháng Tư bắt nguồn từ cuốn truyện “The Canterbury Tales” (Những câu chuyện cổ tích) của nhà văn người Anh Geoffrey Chaucer ra đời năm 1392.

Trong câu chuyện có một tình tiết là chơi chữ khiến độc giả nhầm lẫn. Chaucer ý muốn nói 32 ngày sau tháng Ba (tức ngày 2/5) nhưng độc giả lại hiểu nhầm thành ngày 32 tháng 3 hoặc ngày 1/4.

Có nhiều người khác không đồng tình với giả thuyết trên, họ cho rằng ngày Cá tháng tư – April Fool là bắt nguồn từ lễ hội tôn giáo từ thời La Mã cổ đại có tên Hilaria (tiếng Latin"vui nhộn") tổ chức vào ngày xuân phân để vinh danh nữ thần Cybele. Lễ hội này được tổ chức ngày 25/3, và được xem là ngày lễ của kẻ thích đùa thời Trung Cổ.

Mặc dù có nhiều truyền thuyết xung quanh nguồn gốc của ngày Cá tháng Tư, tuy nhiên cho đến nay ngày 1 tháng 4 vẫn được ghi nhận là một ngày lễ đặc biệt trong năm tại nhiều quốc gia như Pháp, Anh, Ba Lan, Scotland hay Iran.

Ngày nay, ở Anh người ta gọi những người bị lừa trong dịp ngày cá tháng tư 1/4 là “April Fool”, ở Scotland thì được gọi là “Gowk” cũng có nghĩa là Fool – kẻ ngốc. Người Pháp thì gọi những người bị lừa là Poissons D’Avirl có nghĩa là “những con cá tháng Tư” và có lẽ do ảnh hưởng của người Pháp nên ở Việt Nam chúng ta cũng gọi ngày này là ngày Cá tháng Tư.

2. Ý nghĩa của ngày Cá tháng Tư

Ý nghĩa phổ biến nhất của ngày Cá tháng tư là đem lại niềm vui cho nhau. Vì vậy mà dù đây không phải là một ngày lễ được ghi nhận chính thức nhưng vẫn được nhiều người biết đến và hưởng ứng, vẫn là phong tục truyền thống tại nhiều quốc gia và được kỷ niệm hàng năm vào đúng ngày 1 tháng 4.

Trong ngày này, người ta tung nhiều tin đồn hoặc nói xạo, nói đùa vô hại về rất nhiều chủ đề khác nhau nhằm tạo niềm vui hay trêu chọc ai đó. Những tin giả như thế thường được tung ra trong cả ngày 1 tháng 4 ở hầu hết các quốc gia như Hoa Kỳ, Pháp, Ireland,... trong khi tại một số quốc gia khác, nó phải được chấm dứt vào giữa trưa như Anh, Canada, Úc, New Zealand, sau thời gian đó mọi hành động trêu ghẹo đều được xem là ngốc nghếch và người pha trò được xem là kẻ ngốc.

Tại Ý, Pháp, Bỉ, và các khu vực nói tiếng Pháp của Thụy Sĩ và Canada, 1 tháng 4 truyền thống thường được gọi là "Cá tháng Tư" (Poisson d'avril tiếng Pháp hoặc Pesce d'aprile trong tiếng Ý). Điều này bao gồm cả cố gắng để lén dán một con cá bằng giấy vào lưng của "nạn nhân" mà không bị phát hiện. Những cá giấy như vậy cũng nổi bật trên nhiều bưu thiếp tại Pháp ngày đầu tháng tư vào cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20.

3. Phong tục ngày Cá tháng tư ở một số quốc gia tiêu biểu

+ Pháp

Một câu chuyện được kể lại là Henry IV, vua nước Pháp trong những năm 1589-1610, đã gửi thư cho một cô gái mười sáu tuổi, không rõ tên, bí mật hẹn hò trong một lâu đài. Khi Henry đến nơi hẹn, đã ngạc nhiên khi người chào đón ông lại là hoàng hậu Marie de Medici, vợ ông còn khiêm tốn cảm ơn ông vì ông đã theo lời mời của bà để đến dự dạ vũ vui nhộn. Những người hay đùa thường dính cá vào những người theo truyền thống cũ, nên mới có tên gọi là “Poisson d'Avril” hay Cá tháng Tư. Nhưng giả thuyết này cũng không lý giải được tại sao ngày hội nói dối lại lan sang nhiều nước khác ở châu Âu vốn không sử dụng lịch Gregorian cho tới tận sau này.

+ Scotland

Tại Scotland, ngày Cá tháng Tư xưa kia có tên gọi là săn chim cúc-cu (Hunt-the-Gowk) ("gowk" trong phương ngữ Scotland là tên khác của một loài chim cúc cu hay là kẻ ngốc). Những trò đùa truyền thống là yêu cầu một người nào đó chuyển giúp một tin nhắn được niêm phong có yêu cầu xin được giúp đỡ. Thông điệp trong tin nhắn ghi: "Dinna cười to, dinna cười mỉn. Hãy săn chim cúc cu ở nơi khác" ("Dinna laugh, dinna smile. Hunt the gowk another mile") và người nhận được yêu cầu tiếp tục chuyển tiếp tin nhắn đến "nạn nhân" khác. Nguồn gốc của tấm biển “Đá tôi” cũng có thể xuất phát lễ kỷ niệm ngày April “Gowks” của người Scotland.

+ Anh Quốc

Tại Anh, một trò đùa tháng tư là bất ngờ la hét "April fool!" (trò lừa hay là kẻ ngốc tháng Tư) và người nghe sẽ là "kẻ ngốc tháng Tư". Một nghiên cứu vào những năm 1950 của nhà nghiên cứu văn học dân gian Iona và Peter Opie, phát hiện ra rằng ở Anh, và ở các quốc gia có truyền thống bắt nguồn từ Vương quốc Anh, bao gồm Úc, các trò đùa chấm dứt vào buổi trưa. Một người mà đùa giỡn sau buổi trưa thì cũng tự là "kẻ ngốc".

+ Iran

Tại Iran, những trò vui nhộn được chơi vào ngày thứ 13 của năm mới Ba Tư (Nowruz), thường rơi vào ngày 1 hoặc ngày 2 tháng 4. Ngày này, được ghi nhận tổ chức từ năm 536 trước Công nguyên, được gọi là Sizdah Bedar và là trò đùa-truyền thống lâu đời nhất trên thế giới và vẫn còn tồn tại đến nay, thực tế này đã khiến nhiều người tin rằng ngày Cá tháng Tư có nguồn gốc từ truyền thống này.

+ Ấn Độ

Tại Ấn Độ, đã có rất nhiều điều liên quan về Ngày Cá tháng Tư trong cả điện ảnh và văn học phổ thông và mọi người đều vui vẻ với ngày này. Trong nền điện ảnh Ấn Độ, phim April Fool (phim năm 1964) của Hindi cùng với bài hát chủ đề rất phổ biến.

+ Romania

Tại Romania, một trò đùa ngày Cá tháng Tư được tiết lộ bằng cách hét lên "Păcăleală de 1 Aprilie!" (nghĩa là chơi khăm ngày Cá tháng Tư) với người đối diện và người đó trở thành "kẻ ngốc tháng tư".

4. Gợi ý một vài trò đùa vui nhộn ngày Cá tháng tư cho bạn

• Thay đổi ngày sinh nhật của bạn trên Facebook thành 1/4. Khi những lời chúc tốt đẹp bắt đầu xuất hiện, hãy chuyển trạng thái của bạn thành “Cá tháng Tư!”.

• Dán một tờ giấy lưu ý trên máy photocopy rằng: “Máy photocopy này bây giờ có thể điều khiển bằng giọng nói”, cũng là một ý tưởng hay cho ngày cá tháng 4

• Dán băng keo vào đầu của điều khiển TV, có thể sẽ có người phải thay pin và phàn nàn cả ngày rằng điều khiển bị hỏng. Khi đó sẽ có trò vui trong ngày cá tháng tư 1/4.

  Nhúng đầu bút bi của cô bạn đồng nghiệp vào lọ sơn bóng móng tay và xem cô ấy loay hoay với cây bút vẫn sử dụng tốt hôm qua mà nay đã hết mực một cách khó tin, trò đùa ngày cá tháng 4 thật tuyệt.

• Nói thẳng với người mà bạn thầm thương trộm nhớ đã lâu câu này: “Anh yêu em” hoặc ngược lại, ngày 1/4 là cơ hội tuyệt vời để bày tỏ tình cảm với những ai đang ấp ủ đấy

• Với những ông bố, bà mẹ hài hước: Khi lũ trẻ ngủ say, hãy thay đổi vị trí của chúng như đổi giường hay đổi phòng ngủ. Và việc của bạn là sáng hôm sau chờ xem phản ứng của chúng thế nào khi thức dậy.

• Phết một lớp kem pho mát lên phần bi của lọ lăn khử mùi của đối tượng bạn muốn trêu chọc dành cho ngày cá tháng 4

• Tặng cho ai đó – con của bạn chẳng hạn một hộp quà được đóng gói lộng lẫy, nhưng bên trong là những thứ linh tinh như: củ khoai tây, một con cá đồ chơi hoặc một gói xôi….

• Biến lõi giấy vệ sinh thành "cục phân" rồi để lên bàn làm việc, ghế hay laptop của người mà bạn muốn lừa ngày Cá tháng Tư. (lấy lõi giấy vệ sinh, thấm nước cho mủn ra rồi nắm chặt lại cho hết nước, nhìn chúng sẽ rất giống một “cục phân”, thật đấy)

• Chụp ảnh màn hình máy tính của đồng nghiệp và cài đặt làm màn hình nền. Hãy chọn chế độ ẩn tất cả các biểu tượng trên desktop và xem cô ấy chiến đấu thế nào với màn hình “đóng băng” kia. Quả là một trò lừa ngày cá tháng tư độc đáo.

• Thay đổi lời nhắn hộp thư thoại của bạn thành “Hello?… Hello?… Cá tháng Tư!”.

• Đặt một viên kẹo dẻo nhỏ lên cánh quạt trần, sau đó nhờ ai bật nó lên.

• Thêm một vài giọt phẩm màu thực phẩm dưới đáy bát ngũ cốc. Khi đối tượng mục tiêu của bạn đổ sữa vào cốc, họ sẽ thấy một sự ngạc nhiên đầy màu sắc.

• Đảo ngược màn hình máy tính và hướng di chuột trên máy tính và rồi chứng kiến họ "ngơ ngác" không hiểu tại sao, sau rồi quan sát và chúc mừng ngày cá tháng tư.

• Đổ siro vào bình chứa xà phòng rửa tay trong nhà vệ sinh. Không biết họ sẽ thế nào trong ngày nói dối này

• Bạn hãy đổ tất cả muối vào lọ đường và ngược lại. Kế đến, vẫn để hai lọ gia vị này ở vị trí như cũ. Cuối cùng, chứng kiến cha của bạn pha cà phê muối. Nếu cha bạn nổi giận, hãy kể về câu chuyện Cà phê muối rất nổi tiếng cho cha nghe. Thật tuyệt cho ngày nói dối phải không

• Thay đổi ngôn ngữ cài đặt trên điện thoại di động của ai đó từ tiếng Anh hay tiếng Việt sang ngôn ngữ khác.

• Thay thế phần kem giữa bánh Oreo bằng kem đánh răng, sau đó mời “nạn nhân” của bạn thưởng thức.

• Chuyển đổi hình nền điện thoại di động của bạn sang màn hình vỡ. Thật thú vị cho ngày nói dối

• Các chàng trai liều lĩnh hãy thử thú nhận với bạn gái của mình rằng bạn là Gay xem phản ưng của bạn gái mình như nào.

• Cho ít bột màu vào trong vòi sen tắm để đổi màu nước và làn da của người mà bạn nhắm tới trong ngày Cá tháng 4.